آیا می توان از تاریخ سو استفاده کرد؟

در حاشیه پخش دفاعیات خسرو گلسرخی در کانال سه!

فواد شمس

تلویزیون را روشن می کنم. تعجب می کنم . آری دارد دفاعیات خسرو گلسرخی را در دادگاه شاه نشان می دهد . با تعجب به صفحه تلویزیون نگاه می کنم. به برخی از دوستان زنگ می زنم که آنان هم نگاه کنند اما گویا آنان زودتر از من خبر دار شده اند. واقعا جای تعجب دارد که چگونه بعد از 27 سال دوباره تلویزیون یادش افتاده که خسرو را نشان دهد . اما برای رفع تعجب من زمان زیای لازم نیست. دفاعیات سانسور شده ناگهان به آخرش می رسد و خسرو می گوید من می نشینم و کت معروفش را از روی صندلی بر می دارد و می نشیند. ناگهان جناب پورازغندی بر صفحه تلویزیون ظاهر می شود. ایشان نیز در مورد امیر پرویز پویان و احمدزاده ها سخن می رانند و انان را مسلمانانی می دانند که متاسفانه از روی جهل به سمت مارکسیسم رفته اند و چیز ها دیگر می گویند. بعد نماهنگی بخش می شود از سرود بهاران خجسته از کرامت دانشیان . نکته جالب اما این است که همچنان هراسناک از نشان دادن کامل دفاعیات خسرو هستند. همچنان هراسناک از نشان داد حتی 1 دقیقه از دفاعیات کرامت دانشیان هستند. همچنان در تصاویر تلویزیونی سعی دارند هیچ شعار و نوشته ی و یا حرکتی از دوران قیانم بهمن 57 نشان ندهند که نشانه ای از حضور دیگر نیرو های سیاسی در آن زمان باشد. اما تا همین جا هم زیادی جلو آمده اند. واقعا از آقایان باید پرسید که چند نفر همچون خسرو گلسرخی در دهه 60 اعدام شدند؟ چند نفر در زمان اعدامشان داشتند همین سرود هوا دلپذیر شد را می خواندند؟ مگر مختاری که در قتل های زنجیره ای کشته شد رفیق صمیم خسرو گلسرخی نبود؟ البته این انتظار بیهوده ای است که دستگاه تبلیغاتی و توجیه گر وضع موجود به این سوالات ما اعتنا بکند! در نتیجه کار بیهوده نباید کرد. ما را با آنان کاری نیست. لبه تیز نقد را به سمت دیگر می چرخانیم.

به نظر من این که یک دستگاه تبلیغاتی می تواند از خسرو گلسرخی یا حتی امیر پرویز پویان و احمد زاده ها در کل شخصیت های تاریخی و انقلابی و گزاره های قیام 57 سو استفاده کند جای تعجب ندارد. اما این امر نشان می دهد که چپ کنونی جامعه ما نیاز دارد با دیدی موشکافانه تر به تاریخ گذشته نگاه کند و البته با حفظ احترام نسبت به شخصیت های گذشته و همچنین احترام به مبارزات آنان گزاره هایی که اجازه ی این سو استفاده را می دهد را نقد کند. چون این که اینان می توانند از سخنان گلسرخی به راحتی به نفع خود سو استفاده کنند موید این نکته است که احتمالا این سخنان نیاز به پالایش اساسی دارد. باید خط فکری که آن را نمایندگی می کرده بدون تعارف بی رحمانه به دست نقد سپرده شود.

و اما نکته ی دیگر. یک لحظه تصور کنید که خسرو گلسرخی در سال 1385 در مقابل دادگاه قرار می گرفت . آیا باز هم همین حرف ها را تکرار می کرد؟ این سوال بسیار کلیدی و مهم است