«خلق یهود»، مفهومی ابداعی ؟

اریک رولو E.R.

ضمیمه مقاله «اسرائیل در آئینه تاریخش»

ترجمه : بهروز عارفی

خلق یهود چگونه ابداع شد؟ عنوان تحریک آمیز کتاب تازه شلومو ساند Shlomo Sand، استاد دانشگاه تل آویو «از کتاب مقدس تا صهیونیسم» است که به تازگی در اسرائیل انتشار یافته و ترجمه فرانسه آن در پائیز آینده توسط انتشارات فایار در پاریس منتشر خواهد شد.

مولف به «اسطوره ای» می پردازد که مدعی است یهودیان نوادگان عبرانی هائی اند که از اقلیم پادشاهی یهودا مهاجرت کرده اند. این «تاریخ دان جدید» برای اثبات این امرکوشش می کند که یهودیان نه یک نژاد بوده و نه یک ملت بلکه بت پرستان قدیمی بودند که بین قرون چهارم و هشتم میلادی به یهودیت گرویدند. این بت پرستان را میتوان از جمله در میان بربر های آفریقای شمالی، اعراب جنوب عربستان ، ترک های امپراتوری خزرها [در غرب دریای خزر کنونی] جستجو کرد. شلومو ساند معتقد است که فلسطینی ها نیز احتمالا از نوادگان عبرانی هائی هستند که به اسلام یا مسیحیت رو آوردند.

با همه این ها، ساند حقانیت و موجودیت و حاکمیت دولت اسرائیل را زیر سوال نمی گذارد. با وجود این، وی اعتقاد دارد که این دولت با تکیه بر وضعیت انحصاری قومی اش، که «نژادپرستی» نظرپردازان صهیونیست پدید آورده اند، خود را بی اعتبار می کند. به زبان دیگر، اسرائیل نباید یک «دولت یهود»، بلکه دولت همه شهروندانش، دموکراتیک و لائیک باشد.

ساند که نسبت به استقبال از کتابش بدبین است، اظهار داشت: در گذشته های دور، هر کسی که ادعا می کرد که یهودیان دارای اجداد بت پرست هستند، فورا به یهودستیزی متهم می شد؛ اکنون، هر کس که جرئت کند و بگوید که یهودیان هرگز یک خلق یا یک ملت نبوده و نیستند، بلافاصله به عنوان دشمن اسرائیل مورد افشا و نکوهش قرار می گیرد (1).»

شاید، ساند اشتباه می کند. کتاب دیگری که به همان اندازه اثر ساند، نوآور است و تورات را به عنوان مجموعه ای از اساطیر و افسانه ها معرفی می کند، با استقبال خوب رسانه های اسرائیل و محافل لائیک مواجه شد. دو باستان شناس ارزنده اسرائیلی، اسرائیل فینکلشتاین و نلی آشر سیلبرمن در کتاب «راز گشائی از کتاب مقدس» (2)، با استناد بر کاوش ها و حفاری ها و نیز اسناد و مدارک عصر عتیق، اعتقادات کهن و عمیق را دوباره مورد پرسش قرار می دهند. این به این معنی است که جامعه اسرائیل بیش از آن چه ما فکر می کنیم آماده پذیرش پرسش مجدد در مورد مسائل است.

-------

A-t-on inventé le « peuple juif » ?

(1) Haaretz, Tel-Aviv, 21 mars 2008.

(2) Israel Finkelstein et Neil Asher Silberman, La Bible dévoilée, Gallimard, Paris, 2004.