انتخابات اطریش: چرخش به راست یا اعتراض؟

ح . ریاحی

دولت ائتلافی دو حزب سوسیال دمکرات اطریش ( اس. پ. او) وحزب محافظه کار خلق اطریش ( او. فا. پ ) پس از یکسال ونیم حکومت به بن بست رسید. بیشتر این مدت صرف درگیریهای بی حاصل شد و این دوحزب نتوانستند به وعده هایی جامه عمل بپوشانند که به طرفداران خود داده بودند. وویلهلم ملترروزیر دارائی، معاون نخست وزیر ودبیر کل حزب محافظه کارخلق اطریش با جمله معروف خود: " دیگرکافی است! " به این ائتلاف خاتمه داد وانتخابات پیش ازموقع را برای بیست هشتم سپتامبر اعلام داشت. همین حزب بود که ازآغاز ائتلاف با حزب سوسیال دمکرات اطریش به کارشکنی روآورد چرا که برایش نرسیدن به پست نخست وزیری درانتخابات سال 2006 وقرار گرفتن در رده دوم قدرت یک فاجعه بود.

حزب سوسیال دمکرات پیش از ائتلاف وتشکیل دولت با حزب محافظه کار خلق اطریش به طرفداران خود قول الف : حذف شهریه دانشگاهی. ب : افزایش حقوق بازنشستگان. ج : افزایش حقوق پرستاران. د : افزایش کمک هزینه ء خانواده وه : بازپس دادن قرارداد خرید هواپیماهای رهگیر ( دفاعی ) وتقلیل تعداد آن ازبیست وپنج فروند به هشت فروند را داده بود. گوزنبائر دبیرکل حزب سوسیال دمکرات با این برنامه بود که توانست بر رقیب اتنخاباتی خود پیروز شود. اما درعمل نشان داد که ازکارآئی لازم درمقابله با موتلف حکومتی خود برخوردار نیست. همین مساله بود که زمینه را برای حزب محافظه کارخلق اطریش فراهم کرد تا نگذارد نخست وزیرحتی نیمی از برنامه های خود را پیش ببرد.

ازطرف دیگر حزب محافظه کارخلق اطریش با بلوکه کردن برنامه ها ی حزب سوسیال دمکرات وارائه ء راه حل های خود بجای راه حل های حزب رقیب گمان میکرد که میدان فرمانروائی وعمل را دردست دارد. مردم، اما، ازاین کشاکش به تنگ آمده بودند زیرا با پیش نرفتن برنامه های حزب سوسیال دمکرات اطریش در واقع حزب رقیب نیز نتوانسته بود برنامه های خود را آنگونه که میخواست پیاده کند چرا که حزب مقابل نیزدربرابر کارشکنی های آن راه مقابله بمثل را درپیش گرفته بود. همین اصطکاک ها موجب شده بود که عملا هیچ برنامه ای درراستای حل معضلات مردم پیش برده نشود. درراس این معضلات گرانی وتورم روزافزون قرار داشت.

زمانی که ویلهلم ملترر معاون نخست وزیر پایان دولت ائتلافی را اعلان کرد، احتمالا به این نتیجه رسیده بود که حزب سوسیال دمکرات اطریش را به اندازه کافی بی اعتبار کرده واکنون با اعلام انتخابات زود رس مردم از او وحزبش بیشتراستقبال خواهند کرد.

ازطرف دیگر، طی مدتی که تا انتخابات مانده بود حزب سوسیال دمکرات اطریش ازپا ننشست وخواهان نشست فوق العاده ء پارلمان درروز بیست و چهارم سپتامبر شد با این هدف که میخواهد پنج خواست خود را به رای مجلس بگذارد. روزبیست و چهارم سپتامبرچهار حزب دیگرنیز با درخواست های خود به مجلس رفتند ودرمجموع پنجاه درخواست برای رای گیری به شورای ملی ارائه شد. ( 1 ) حزب سوسیال دمکرات اطریش توانست ازپنج درخواست خود چهاردرخواست را علی رغم میل حزب ائتلافی خود وبکمک دیگراحزاب بتصویب اگثریت مجلس برساند. سه درخواست ازین پنج درخواست دقیقا بخشی از همان برناهه ای بود که حزب موتلفش نگذاشته بود عملی سازد. بدین ترتیب حزب سوسیال دمکرات بنوعی به بخشی ازمردم نشان دهد که مانع ادامه کاری دولت، حزب محافظه کار اطریش بوده است.

بررسی نتایج انتخابات ودلائل سرخوردگی مردم از ائتلاف دوحزب بزرگ که طبق آخرین نظرخواهی ها فقط پانزده درصد آنها خواهان چنین ائتلافی هستند وپنجاه وپنج درصد ائتلاف دیگری را پس ازانتخابات آرزودارند، نکات بیشتری را روشن می کند:

آخرین شمارش آرا نتایج زیر را نشان داد:

1- حزب سوسیال دمکرات اطریش ( اس. پ. او ) بیست ونه و هفت دهم درصد. پنج وشش دهم درصد کمتر ازسال 2006

2- حزب محافظه کارخلق اطریش ( او. فا. پ ) بیست وپنج وشش دهم درصد. هشت وهفت دهم درصد کمتر از سال 2006

3- حزب پوپولیست راست افراطی آزادی اطریش ( اف. پ. او ) هیجده در صد. هفت در صد بیشتر ازسال 2006 .

4 - حزب اتحاد آینده اطریش ( ب. چت. او) که رهبرآن دکتریورک هیدر است ، یازده درصد. شش وهفت دهم درصد بیشتر از سال 2006

5- حزب سبزها نه وهشت دهم درصد. یک ودودهم درصد کمتراز سال 2006

شش حزب، گروه وشخصیت دیگر که دراین انتخابات شرکت کردند ولی نتوانستند به مجلس را ه پیدا کنند عبارت بودند از: 1 – حزب کمونیست اطریش( هفتاد وهفت دهم درصد ) 2- لیبرال فوروم ، گروهی است که سالها پیش ازحزب آزادی اطریش انشعاب کرده بود. 3- لیست فریتز. شخصیتی که ازحزب محافظه کار خلق اطریش درتیرل انشعاب کرده بود ومعتقد به عدالت است.4- حزب " اطریش را نجات دهید" 5- حزب " کریستها " شخصی بسیار مذهبی که مخالف سقط جنین است و6- چپ ها که همگی زیریک درصد رای آورده بودند. ( روزنامه ء استاندارد، دوشنبه بیست ونه سپتامبر )

همه ء روزناهه های خارج با تیترهای بزرگ ازگردش به راست درانتخابات اطریش خبردادند. پایه واساسس این تحلیل آنست که اگرمردم به دو حزب بزرگ رای داده بودند گردش به راستی درکار نبود. دراین نگاه دو قالب سیاسی بیشتر وجود ندارد: راست وچپ. معمولا هم ازنظر آنها سوسیال دمکرات ها چپ اند وپوپولیست های راست افراطی، راست واحزاب دمکرات مسیحی یا سوسیال مسیحی حد فاصل بین این دو. ازتعداد شش ملیون وسیصدوسی ودو هزارونهصدو

2

بیست یک نفر واجد شرایط شرکت در انتخابات یک میلیون ودویست وهشتادوچهارهزاروسیصد ونود نفربه دو حزب پوپولیست راست افراطی رای دادند. حتی مجله پروفیل نیز درشماره ء ای که پس ازانتخابات منتشرکرد این تعداد را متهم به نازی بودن کرد. از این تعداد دقیقا نیم میلیون نفرازدوحزب بزرگ سوسیال دمکرات اطریش وحزب محافظه کار خلق اطریش جدا شده به دوحزب پوپولیست پیوستند. آیا همه اینها نازی اند یابنوشته ء روزنانه های خارجی راست ویا طرفداران عاصی ومعترض دوحزب مذکور؟

بررسی وضعیت طبقاتی شرکت کنندگان درانتخابات حقایق تلخ تری را برملا می کند. میدانیم که سوسیال دمکرات ها هنوزهم درمیان کارگران وقشرزحمتکش وهمین طور درمیان بازنشستگان وخارجیان پایگاه دارند و حزب محافظه کارخلق اطریش درمیان صاحبان مشاغل آزاد، کارمندان متوسط وعالی رتبه ، بخش خدمات وبخشی ازدانشجویان شهری ونمایندگان نسل دوم. در مناطق بیست سه گانه ء وین حزب آزادی اطریش ( اف. پ. او) درمناطق کارگری دوبرابر وگاه حتی بیشترازمناطق مرفه رای آورده است. برای نمونه اگر دومنطقه ء عمدتا کارگری وخرده بورژایی بیست وبیست ویک را با منطقه ء نوزده که ساکنین آن عمدتا مرفه وبخشا ثروتمندند مقایسه کنیم، می بینیم که افرایش رای دهندگان به حزب آزادی اطریش ( اف. پ. او ) دوبرابر منطقه ء نوزده است.، یعنی هشت ودوصدم افزایش در منطقه بیست ونه وهشتاد وهفت صدم درمنطقه ء بیست ویک. درصورتیکه نسبت افزایش رای برای این حزب درمنطقه ء نوزده چهاروهفتادوشش صدم است. وجالب اینکه حزب راست افراطی دوم، حزب اتحاد آینده اطریش ( ب. چت. او )، که در این انتخابات تعداد آراء خود را تقریبا سه برابر کرد، درتمامی مناطق بیست وسه گانه دارای رشدی کم وبیش یکسان بوده است. این نتایج را بهیچ وجه نمیتوا ن به نازی بودن کارگران وزحمتکشان دومنطقه ء مزبور ودرمورد چهاربرابرشدن آراء حزب اتحاد آینده اطریش درکلیه ء مناطق نسبت داد. حتی درسطح سراسری ودردژهای اصلی حزب سوسیال دمکرات اطریش وحزب محافظه کار خلق اطریش نیز برنده ی اصلی دو حزب افراطی راست آزادی اطریش ( اف. پ. او ) و حزب اتحاد آینده ء اطریش ( ب. چت. او ) بودند. ( 2 ) برای نمونه دراستانهای بورگن لند واطریش سفلی دو دژ سوسیال دمکرات ها وحزب محافظه کار خلق اطریش آراء حزب اف. پ. او دو برابر شد. این حزب که درانتخابات سال 2006 فقط 17 درصد کارگران را بخود جلب کرده بود، درانتخابات امسال این رقم را به چهل درصد رساند. حزب آزادی اطریش درانتخابات سال 1999 بیست و شش ونه درصد رای آورده بود. درآن سال هنوز حزب اتحاد آینده اطریش ازآن انشعاب نکرده بود. امسال که این دوحزب درمجموع بیش از سی درصد آرا را کسب کردند باوجود افزایش آرا تغیر فاهشی در معادله قوی تر شدن این دوحزب بوجود نیامده است. طبق گذارش انستیتوی سنجش افکار سورا ( اس. او. ار.آ ) بخش عمده ای از رای دهندگان سابق دوحزب بزرگ دراین انتخابات ازرای دادن خود داری کردند. طبق همین گزارش حزب آزادی اطریش بیشتر ازحزب سوسیال دمکرات اطریش وحزب اتحاد آینده ء اطریش ازحزب محافظه کار خلق اطریش آراء اضافه را از آن خود کردند. طبق بررسی انستیتوتحقیقات بازار اطریش ( گ. اف. ک. ) درصد آراء حزب آزادی اطریش دربین جوانان زیر سی سال بیست دودرصد است که در مقایسه با حزب محافظه کار خلق اطریش که بیست درصد وحزب سوسیال دمکرات اطریش وسبزها که چهارده درصد اند دربالاترین حد قرار دارد. بنابراین پیروزی احزاب راست افراطی وشکست دوحزب بزرگ را فقط نمیتوان با فرمول ساده ء " چرخش به راست" توضیح داد بلکه به مسائل چندی ارتباط دارد که اهم آنها ازاین قرار است:

1- سرخوردگی ء مردم از بی کفایتی دولت وبی پاسخ ماندن مسائل روزمره آنها که گرانی، تورم، ایجاد ترس از خارجیان، افزایش بیکاری، عدم اطمینان به آینده وبی توجهی به مساله ء ادغام نسل سوم مهاجرین ازاهم آنهاست.

2 – کارزار تبلیغاتی دقیقا برنامه ریزی شده وقاطع دوحزب راست افراطی درمقابل برنامهء فرصت طلبانه ، کلی وبعضا مبهم سه حزب دیگر. برای نمونه دررابطه با مساله گرانی دکتر یورک هیدر استاندار کرنتنر ونامزد انتخاباتی حزب اتحاد آینده ء اطریش گفت : " ما رفراندمی را درمورد ده ماده جهت مبارزه با گرانی آغاز کرده ایم. یکی ازاین ده ماده کنترل دولت بر قیمت نفت، بنزین وگازوئیل است که قانونا ممکن وضروری است." ودرمورد نسل آینده اشاره کرد که با صرفه جویی در هزینه ها فکر نسل آینده را کرده ایم. دکتر یورک هید ر باهمین برنامه دراستان کرنتنر آراء خود را نسبت به سال 2006 تقریتا به ده برابر رساند ( از4 به سی ونه وچهاردرصد ) ودر مصاحبه های تلویزیونی گفت که قصد دارد این برنامه را درسراسر اطریش پیش ببرد. اشتراخه ، نامزد حزب آزادی اطریش نیز ازهمان آغاز برنامه ء به نصف تقلیل دادن مالیات برمصرف انرژی ومواد اصلی غذایی وحذف کامل این مالیات درمورد داروها را اعلان کرد. این دقیقا زمانی بود که حزب سوسیال دمکرات ازکنترل موثر درحوزه ء مواد غذایی صحبت می کرد وبرنامه بالا بردن رقابت ومبارزه با سفته بازی را اعلان میداشت یعنی برنامه ای کلی که اساسا مشخص نیست دقیقا چگونه وبا چه ابزاری میخواهد این برنامه را عملی سازد ونامزد حزب محافظه کارخلق اطریش، ویلهلم ملترر، تبلیغ میکرد که : " کنترل دولت برقیمت ها نسخه ای است که به گذشته تعلق داردودرگذشته باعث بالا رفتن قیمت ها شده است." وتنها رقابت را تضمین کنندهء قیمت نازلتر میدانست. وسبزها ازکنترل دولت فقط درمورد مهد کودک ها ورایگان کردن آنها با داشتن کفیت عالی وهمچنین وسائل نقلیه مجانی برای کودکان، دانش آموزان ، کارآموزان ودانشجویان صحبت میکردند. ( 3) دوحزب راست افراطی با انعطافهایی که درروز 24 سپتامبر دررابطه با تایید بسیاری ازخواست های دوحزب بزرگ ازخود نشان دادند ازسویی برتناقض وفرصت طلبی دوحزب بزرگ انگشت گذاشتند وازدیگرسو برآمادگی خود برای تشکیل دولت. دراین خصوص حزب سوسیال دمکرات درعین حال که برای قانونی کردن پنج درخواست خود ازهمکاری با دوحزب راست افراطی استفاده کرد همه جا اعلان کرد که با آنها حاضر به تشکیل دولت نیست!

3

3- درکارنبود ن هیچکونه برنامه ء مبارزاتی علیه نقطه ضعف های دوحزب راست افراطی. دکتریورک هیدرواشتراخه این فرزندان خلف نازی ها که ناسیونال سوسیالیسم وهولوکست را تطهیر می کنند، با راست افراطی سراسراروپا همکاری و با نئونازی ها رابطه ء دوستانه دارند وبا دامن زدن به تعصب مذهبی وتنفر نسبت به خارجیان و مسلمانان نشان داده اند که ازپیشبرد تز " برخورد تمدن ها ی " ساموئل هانتیگتن بخوبی برمی آیند، دراین انتخابات هم همه ء این تبلیغات را ماهرانه پیش بردند وهیچ حرکت یا تبلیغ موثری ازطرف سه حزب دیگر علیه آنها صورت نگرفت. حزب محافظه کار خلق اطریش برخورد غیرانسانی آنها با خارجیان ومهاجرین را با بیانی دیگرتایید کرد ودوحزب سوسیال دمکرات وسبزها فقط با بیان اینکه اینها ضد خارجی ها هستند وبا آنها همکاری نخواهند کرد، بسنده کردند. دقیقا درهمین زمینه بود که اگرحزب چپ ورادیکالی درپارلمان حضور داشت میتوانست آراء زیادی را از آنها جدا وبه اردوی خود جلب کند.

4- اختلاف وبحران دردوحزب بزرگ. همانطورکه دیدیم بحران در حزب محافظه کارخلق اطریش بطوری بود که دراستان تیرول بخشی ازحزب انشعاب کرد ودر چند استان دیگرمنجمله اطریش سفلی با برنامه قطع همکاری این حزب با حزب سوسیال دمکرات واعلان انتخابات زود رس موافق نبودند. همینطورهم درحزب سوسیال دمکرات بدنه حزب از عدم قاطعیت دکترگوزنبائر وانعطاف های بیش از حد او ناراضی بود . علت جداشدن نیم میلیون رای دهندگان پیشین وپیوستن آنها به دوحزب راست افراطی را در این نقطه ضعف ها بیشترباید پی گرفت تا نازی یا راست افراطی شدن این نیروها.

امسال سن رای دادن به شانزده تقلیل پیدا کرد وهنوز تا شش اکتبرنتایج شمارش آراء پستی که حدود 150000 است روشن نیست ولی آنچه روشن است اینکه راست افراطی درحال پیش روی است وسه حزب دیگردچار شکست ودرصورتیکه تحولاتی رادیکال وساختاری در دوحزب سوسیال دمکرات وسبزها بوجود نیاید، احزاب راست افراطی دردوربعد بازهم قوی ترخواهند شد. درحال حاضر نقشه ی سیاسی این کشور را باید راست وراست افراطی دانست ونه راست وچپ. هنوز 1300000 مهاجر نسل سوم حتی یک نماینده هم درپارلمان ندارند ( 4 ) وهنوز سرنوشت تحصیلی ومشکلات زندگی بسیاری ازآنها بدلیل بی توجهی دولت وتبعیضاتی که علیه ّآنها روا میشود روشن نیست وحل نشدن این مشکلات همچنان درآینده زمین بکری است برای سوء استفاده احزاب راست افراطی وضد خارجی. درعین حال تحولات آتی احزاب سوسیال دمکرات وسبزها اگر نیروهای رادیکال ومردمی درآنها دست بالا را پیدا کنند میتواند در ازمیان بردن این مسائل نقش داشته باشد.

زیرنویس ها

1 – روزنامه پرسه 13 سپتامبر

2- روزنامه استاندارد دوشنبه 29 سپتامبر

3- روزنامه کوریر. دوشنبه اول سپتامبر

4- مجله بیبر ارگان بخشی از نسل سوم مهاجرین